‘Nú aan de slag voor meer mensen met een beperking op je kandidatenlijst’
02 juni 2021
Na de komende raadsverkiezingen moeten in tenminste een derde van de gemeenten in ons land mensen met een beperking politiek actief zijn. Het ministerie van BZK heeft een actieplan opgesteld om dat doel te bereiken. Wat zijn de belemmeringen? Hoe nemen we die weg? Wat kun je als lokale partij doen? Over die vragen bogen zo’n 150 deelnemers zich tijdens het webinar ‘Politiek actief met een beperking’ dat het ministerie recent organiseerde. ‘We hebben rolmodellen nodig.’
Als aan het begin van het webinar de techniek hapert en deelname bemoeilijkt, merkt een deelnemer laconiek op: ‘Dat is nou precies waar wij altijd tegenaan lopen’. Van alle Nederlanders heeft zo’n 15% een beperking. Bij volksvertegenwoordigers en bestuurders is dat minder dan 0,5%. Een gemiste kans, zegt dagvoorzitter Otwin van Dijk, rolstoelend burgemeester van de gemeente Oude IJsselstreek, tijdens zijn welkomstwoord. ‘In Nederland geldt al vijf jaar het VN-verdrag rechten voor mensen met een handicap. De kern daarvan is dat we verplicht zijn ervoor te zorgen dat iedereen in onze samenleving kan meedoen. De politiek is in dit opzicht nog lang geen goede afspiegeling. We kunnen de kwaliteiten van mensen met een beperking veel beter benutten. Met de gemeenteraadsverkiezingen in aantocht is nú het moment om meer mensen met een beperking op kandidatenlijsten en in gemeenteraden te krijgen.’
Otwin van Dijk – Foto: Mathilde Dusol
Bewust maken
Mensen met een beperking ervaren nog altijd drempels om actief mee te doen in de politiek. Ze hebben vaak de indruk dat de politiek niet op hen zit te wachten, hen niet serieus neemt of alleen maar ziet als deskundige op het gebied van ‘gehandicaptenzaken’. Politieke partijen en gemeenten zijn zich daar onvoldoende van bewust, merkt ervaringsdeskundige Rudi van de Esschert, raadslid namens Gemeentebelangen in Berkelland en al dertig jaar rolstoelgebruiker. ‘In onze gemeente vinden we allemaal dat iedereen moet meedoen. Maar als een locatie of evenement rolstoeltoegankelijk moet worden gemaakt, vindt men dat al gauw te duur of wel erg veel gedoe. Dan wordt er gezegd dat mensen in een rolstoel wel naar binnen gedragen kunnen worden. Maar dat is natuurlijk niet de bedoeling. Iedereen moet zelfstandig en zonder hulp van anderen kunnen meedoen. Dat moeten we blijven benadrukken om mensen er bewust van te maken.’
Rudi van de Esschert
Manifest
Daarvoor helpt het vooral als er rolmodellen zijn, daarover zijn de deelnemers aan het webinar het eens. In de provincie Gelderland wordt daar hard aan gewerkt, onder leiding van een ‘denktank Toegankelijke Politiek’. Die heeft een manifest gemaakt met concrete tips om meer mensen met een beperking aan te sporen politiek actief te worden. Deels zijn die tips gericht op de mensen zelf, vertelt Jan Troost, voorzitter van de denktank. ‘Ga zoveel mogelijk naar politieke bijeenkomsten, schrijf mee aan verkiezingsprogramma’s, spreek in bij de gemeenteraad, bezoek fractievergaderingen, doe mee aan een cursus Politiek Actief in je gemeente, laat jezelf zoveel mogelijk zien.’
Ook tijdens de breakoutsessies van het webinar delen de deelnemers veel tips: begin met een kleine stap en informeer anderen over wat je nodig hebt om je politieke werk te kunnen doen. Stimuleer mensen uit je netwerk om politiek actief te worden. Deel jouw eigen ervaringen, maar profileer je niet alleen op je beperking: als volksvertegenwoordiger ben je er immers voor alle inwoners van je gemeente. En vooral: ga uit van wat je wél kunt en niet van wat je niet kunt.
Bron: Gemeente Berkelland/Studio Biesterveld.
Gericht uitnodigen
Een belangrijke verantwoordelijkheid ligt bij de (lokale) politieke partijen. Wat kunnen zij doen om te bevorderen dat meer mensen met een beperking actief worden in hun partij en in de gemeenteraad? ‘Laat zien dat je openstaat voor iedereen en nodig mensen gericht uit’, zegt Rudi van de Esschert. Hij ging zelf in de politiek toen zijn fysiotherapeut, die actief was in Gemeentebelangen, hem daar warm voor maakte. ‘Ik had veel vrijwilligerswerk gedaan, onder andere bij een gehandicaptenplatform in onze gemeente. Daarom dacht mijn fysio dat de lokale politiek wel iets voor mij kon zijn.’ Rudi meldde zich aan bij Gemeentebelangen, bezocht veel bijeenkomsten en draaide eerst een tijd mee bij de fractie en als commissielid. ‘Door je op die manier in te zetten, kun je doorstromen en net als ik raadslid worden’, zegt hij. ‘Mijn beperking heeft daarbij niet echt een rol gespeeld. Maar ik gebruik mijn eigen ervaringen wel om ervoor te zorgen dat het beleid van de gemeente inclusief is en toegankelijkheid in alles wordt meegenomen. Dat gaat langzaam, maar het werkt wel. Op elk beleidsterrein checken we tegenwoordig of iedereen mee kan doen en we hebben recent onze tweede lokale Inclusieagenda opgesteld. De bewustwording groeit daardoor zeker, maar het gaat niet vanzelf.’
Stage
Het bewust openen van deuren voor mensen met een beperking werkt echt, benadrukt ook Jan Troost tijdens het webinar. ‘Gelderland is aan de slag met de aanbevelingen uit ons manifest. Provinciale Staten biedt mensen met een beperking bijvoorbeeld de mogelijkheid van een stage aan, om te laten zien wat politiek bedrijven is. We hebben in Gelderland veertig aanmeldingen gekregen van mensen die politiek actief willen worden en er hebben zich vijf kandidaten gemeld voor op de lijst voor de gemeenteraadsverkiezingen.’
Netwerk opbouwen
Een andere belangrijke tip voor politieke partijen die uit het webinar naar voren kwam: neem contact op met organisaties in je gemeente die de belangen behartigen van mensen met een beperking. Zo bouw je een netwerk op, waaruit je gericht mensen kunt werven. Daarnaast zijn praktische maatregelen van belang: zorg voor vergaderzalen zonder drempels en mét ringleiding en mogelijkheid voor ondertiteling. Maak in je raadszaal plek voor een assistent of doventolk. Zorg voor een interruptiemicrofoon die je makkelijk kunt verlagen. Zorg dat de cursussen Politiek Actief in je gemeente voor iedereen toegankelijk zijn. Maak gebruik van de expertise van organisaties als Zorgbelang, Inclusie Nederland of Ieder(in). Raadslid Rudi van de Esschert raadt elke lokale partij aan om werk te maken van inclusie en diversiteit. ‘Met een mengelmoes van verschillende mensen in je partij ben je een echte afspiegeling van de samenleving en benut je de talenten en ervaringen van iedereen. We hebben elkaar allemaal nodig.’